Duurzaamheid
Makers on Materials.
Credits: TextielMuseum 2024.
Duurzaamheid
Stichting Mommerskwartier hanteert een brede definitie van duurzaamheid, gericht op het creëren van een robuuste en toekomstbestendige organisatie. Dit betekent dat er niet alleen efficiënt wordt omgegaan met energie, materialen en middelen, maar dat ook de duurzame inzetbaarheid van medewerkers centraal staat. Duurzaamheid wordt als een kernwaarde in de gehele organisatie geïntegreerd.
Zoals eerder toegelicht, wordt er gewerkt aan financiële duurzaamheid en de duurzame inzetbaarheid van medewerkers. Daarnaast streeft het TextielMuseum ernaar de ecologische footprint te verbeteren door het gebruik van richtlijnen en instrumenten die ook door de sector zelf worden ontwikkeld.
In lijn met de wettelijke energiebesparingsplicht en het streven naar het terugdringen van de CO2-uitstoot, zijn in de afgelopen jaren al verschillende energiebesparende maatregelen getroffen in de gebouwen en installaties van het TextielMuseum. In het voorjaar van 2024 keurde de gemeenteraad het voorbereidingskrediet goed voor de verduurzaming en vernieuwing van het monumentale gebouwencomplex aan de Goirkestraat, waarin het TextielMuseum is ondergebracht. In december van hetzelfde jaar werd ook een overeenkomst gesloten met de gemeente voor de verduurzaming van het monument aan de Kazernehof, waarin het Regionaal Archief Tilburg is gehuisvest.
Bij nieuwe investeringen en inkopen wordt duurzaamheid als belangrijk criterium meegenomen in de afwegingen. Tevens wordt er nagedacht over de digitaliseringsstrategie van de organisatie. Er wordt structureel gewerkt aan de informatieveiligheid, waarvoor de stichting gecertificeerd is als ‘Security Verified’ door het ICT Institute. Daarnaast is er een externe Functionaris Gegevensbescherming aangesteld. Er wordt geïnvesteerd in trainingen voor medewerkers via KnowB4, met focus op bewustwording van informatieveiligheid, frauderisico’s, en het veilig werken in online omgevingen en met digitale apparatuur. Ook wordt er geïnvesteerd in de ontwikkeling van digitale vaardigheden, zoals door trainingen in het werken met Teams en Microsoft 365.
TextielMuseum
In 2024 maakte het TextielMuseum grote vorderingen op het gebied van duurzaamheid, zowel in de tentoonstellingen als in het TextielLab. Duurzaamheid was niet slechts een thema, maar doordrong de gehele werking van het museum en werd actief gepromoot door kunst, design en innovatie.
In tentoonstellingen
De tentoonstelling Makers on Materials vormde de basis voor de dialoog over duurzaamheid. Hier werden zes materialen—wol, katoen, fique, linnen, rubber en zijde—niet alleen onderzocht op hun milieueffecten, maar werd ook de diepere relatie tussen mens, natuur, dier en landschap belicht. Deze tentoonstelling riep belangrijke vragen op over de manier waarop wordt omgaan met materialen en welke impact dit heeft op de wereld om ons heen. Dit gesprek werd verder voortgezet in andere tentoonstellingen zoals Makersgeheimen #4, waar kunstenaars zoals Fanja Bouts en Yu-Mei Huang duurzame thema’s onderzochten. Makersgeheimen #4 werd tevens volledig opgebouwd uit bestaande materialen. In de tentoonstelling werd de bezoeker hiervan deelgenoot gemaakt.
De tentoonstelling Is It Alive?, die zich richtte op de symbiotische relatie tussen mens en natuur, en Drogen met design, die de duurzaamheid van vakmanschap en textielproductie onderzocht, versterkten de algehele boodschap over de noodzaak van bewuste keuzes in onze omgang met de wereld. Samen vormden deze tentoonstellingen een krachtige visie op hoe kunst kan bijdragen aan het verduurzamen van ons denken en handelen.
Makers on Materials.
Credits: Josefina Eikenaar 2024.
In het TextielLab
Het TextielLab speelde in 2024 een cruciale rol in het verwezenlijken van deze visie door duurzame materialen en productieprocessen te onderzoeken. Hier werkte een divers gezelschap van kunstenaars en ontwerpers, zoals Henrik Vibskov, Liz Collins en Simone Post, met gerecyclede en circulaire materialen, en experimenteerden ze met innovatieve technieken. Thierry Oussou en Erez Nevi Pana richtten hun werk op ethische productie en het gebruik van duurzame materialen, zoals GOTS-gecertificeerd biokatoen en veganistisch textiel. De overstap van het TextielLab naar het gebruik van post-consumer gerecyclede brandvertragende garens markeerde een belangrijke stap richting een duurzamere toekomst. Deze focus op duurzame materialen en processen kwam ook tot uiting in de samenwerking met kunstenaars als Kustaa Saksi en Ainsley Hillard, die innovatieve natuurlijke materialen en ecologische thema’s integreerden in hun werk.
Het TextielLab ging nog verder door reststoffen een nieuw leven te geven. Restmaterialen werden omgevormd tot unieke producten, zoals in de museumwinkel waar de reststoffen werden verkocht. Het ontwerpduo TilburgsAns maakte van deze materialen vrolijke patronen met iconen van de stad Tilburg, wat niet alleen bijdroeg aan circulair denken, maar ook aan het bewustzijn van duurzame keuzes. Dit initiatief was een voorbeeld van hoe het TextielMuseum zijn duurzaamheidsdoelen in de praktijk bracht, door niet alleen duurzame materialen te onderzoeken, maar ook te zorgen voor hergebruik binnen het museum zelf.
Henrik Vibskov in het TextielLab.
Credits: Patty van den Elshout 2023.
In het hele TextielMuseum
Deze aanpak werd ook doorgetrokken in de fysieke inrichting van het museum. Bij de herinrichting van het Panoramadeck vroeg het TextielMuseum Studio Corvers om een ruimte te ontwerpen die een balans vond tussen toegankelijkheid, duurzaamheid en vernieuwende presentaties. De modulaire en gebruiksvriendelijke inrichtingselementen stellen jonge kunstenaars en designers in staat om binnen een dag en zonder externe hulpmiddelen hun werk op te bouwen en tentoon te stellen. Dit ontwerp sluit aan bij het bredere streven van het museum om duurzame keuzes te integreren in de fysieke ruimte. Zo werd bij de herinrichting zoveel mogelijk gebruik gemaakt van herbruikbare materialen, wat niet alleen bijdraagt aan de duurzame omgang met grondstoffen, maar ook de innovatieve, circulaire benadering van het TextielMuseum versterkt.
Verder wordt er nagedacht over de synergie tussen het museum en het TextielLab, met plannen om kunstwerken die in het TextielLab zijn gemaakt in een Projectspace aan het publiek te tonen. Deze samenwerkingen versterkten de algehele visie op duurzaamheid door kunst en design niet alleen te tonen, maar ook actief te gebruiken als een middel om bewustzijn te creëren en duurzame praktijken te bevorderen.
Panoramadeck door Studio Covers.
Credits: Thijs de Lange 2025.
